MARTA WÓDZ

Ćwiczenia z orientacji

Siedlecki Park Bema został utworzony w latach 60. XX wieku w miejscu starego cmentarza ewangelickiego. Po likwidacji nekropolii jedynymi punktami odniesienia w przestrzeni stały się rosnące wzdłuż dawnych alejek szpalery drzew. Zgodnie z ustnymi przekazami, dawni mieszkańcy Gdańska wykorzystywali je niczym fragment siatki kartograficznej: za pomocą tego specyficznego układu współrzędnych – odmierzając od poszczególnych drzew określone sekwencje kroków – odnajdowali miejsca nieistniejących już grobów.

Podczas NARRACJI 2019 wirtualnymi przewodniczkami po parku stały się członkinie lokalnej grupy tanecznej. Opracowane wraz z nimi ćwiczenia to swego rodzaju choreografia gubienia się oraz nawigowania w przestrzeni. Przekazywane na zasadzie głuchego telefonu instrukcje wiodą ku nieweryfikowalnym celom, łączą i modyfikują różne narracje, pozwalają zestawić dające złudzenie porządku spojrzenie z wysokości z oddolnymi próbami wydeptywania na mapie własnych ścieżek.

Cmentarz Barbary
Park noszący imię patrona sąsiedniej ulicy, Józefa Bema, mógłby z powodzeniem nazywać się Parkiem Barbary – wszak niegdyś znajdował się tu cmentarz patronki górników i dobrej śmierci. Poświęcona w 1869 roku nekropolia jako miejsce wiecznego spoczynku służyła mieszkańcom odległych Długich Ogrodów. Na czterohektarowej działce wytyczono 3 podłużne i 4 poprzeczne aleje, które obsadzono drzewami. W 1925 roku wybudowano tu dzwonnicę, na której zawieszono dodający powagi uroczystym pogrzebom dzwon z 1626 roku. Cmentarz zamknięto w 1946 roku, a 20 lat później zamieniono go w park. O przeszłości miejsca przypominają aleje starych lip i kasztanowców – drzew, pod którymi, zgodnie z wierzeniami, zmarli śpią spokojnie.

W filmie udział biorą: Irena Besler, Maria Kierzkowska, Celina Mierska, Halina Michalska, Elżbieta Papała, Barbara Went, Lucyna Zamora (członkinie grupy tanecznej „Salsa” prowadzonej przez Jolantę Pietrzelę w Fundacji Świat Wrażliwy w Gdańsku.

współpraca choreograficzna: Tatiana Kamieniecka
współpraca przy realizacji projektu: Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku, Fundacja Świat Wrażliwy.

// Navigation Exercises

site-specific audiovisual installation, (Narracje #11, Gdańsk)

Bema Park in Siedlce was established in the late 1960s in place of an evangelical cemetery. After the necropolis was eradicated, trees growing along its former paths remained there as the only spatial reference points. According to oral accounts, they served as fragments of a cartographic grid for the then inhabitants of Gdańsk: with the help of this system of coordinates – following particular sequences of steps measured on the basis of individual trees – they were able to find the locations of former graves.

During NARRACJE, members of the local dance group will turn into virtual guides around the park. The exercises they prepared can be seen as a choreography of losing oneself and navigating around the space. Spoken instructions lead us towards unverifiable goals; by combining and modifying various narratives, they allow us to juxtapose a bird’s-eye view, which offers an illusion of order, with bottom-up attempts at treading our own paths on the map.

St. Barbara’s Cemetery
The park named after the patron of the nearby street, Józef Bem, could as well be called St. Barbara’s Park – after all, it used to be a cemetery named after the patron saint of miners and good death. The necropolis, consecrated in 1869, was the final resting place for residents of the far-off Długie Ogrody. Three longitudinal and four intersecting avenues were delineated on the four hectare plot and planted with trees. A belfry was built here in 1925 and equipped with a bell from 1626 to add a more solemn character to ceremonial funerals. The cemetery was closed down in 1946 and turned into a park 20 years later. Today, the past nature of this place is indicated by avenues of old linden and chestnut trees – under which, according to belief, the deceased are deep in peaceful slumber.